Tác hại sử dụng rượu bia

MÔ TẢ THỰC TRẠNG CÁC BỆNH CƠ THỂ ĐỒNG DIỄN Ở BỆNH NHÂN RỐI LOẠN TÂM THẦN LIÊN QUAN SỬ DỤNG RƯỢU ĐIỀU TRỊ NỘI TRÚ TẠI VIỆN SỨC KHỎE TÂM THẦN

BS. Chu Thị Trang*, ThS.BS Nguyễn Minh Quyêt, ThS.BS Bùi Văn San*:

Đại học Y Hà Nội

    TÓM TẮT

Mục tiêu: Mô tả thực trạng các bệnh cơ thể đồng diễn hiện ở bệnh nhân rối loạn tâm thần liên quan sử dụng rượu đang điều trị tại Viện sức khỏe Tâm thần Bạch Mai. Phương pháp: nghiên cứu mô tả cắt ngang, phỏng vấn. Kết quả: Bệnh nhân rối loạn tâm thần do rượu 100% là nam giới, tuổi trung bình 48,7±8,3. Bệnh nhân có tiền sử nghiện rượu 7,3±4,1 năm, lượng rượu mỗi ngày trung bình/ngày cao (13,7 ± 6,3 SD/ ngày). Số bệnh cơ thể mắc trung bình  2,3 bệnh.Trong đó, bệnh lý tiêu hóa phổ biến nhất chiếm 89,1%, sau đó là bệnh lý nội tiết chiếm 72,7%, bệnh lý huyết học chiếm 40,0%, bệnh lý tim mạch chiếm 16,4% và thấp nhất là bệnh lý thần kinh chiếm 9,1%.

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Theo báo cáo về thực trạng sử dụng rượu bia và sức khỏe của Tổ chức Y tế thế giới (TCYTTG) cho kết quả lượng rượu tiêu thụ được ghi nhận chủ yếu gia tăng ở các quốc gia Châu Á trong đó có Việt Nam[1]. Năm 2015 ước tính trên toàn cầu, số lít rượu tiêu thụ bình quân/người (trên 15 tuổi)/năm là 6,42.

Các nghiên cứu đã chứng minh mối liên quan giữa lượng tiêu thụ rượu và tác động của nó tới sức khỏe, văn hóa, xã hội và cả kinh tế. Kể từ năm 2010 rượu đã được xác nhận là yếu tố góp phần gây ra hơn 200 bệnh lý cả bệnh lý tâm thần và cơ thể trong phân loại bệnh quốc tế (ICD-10) [2]. Năm 2012, khoảng 3,3 triệu người tử vong có liên quan đến rượu, chiếm 5,9% tổng số ca tử vong trên toàn cầu.

Tại Viện Sức khỏe Tâm thần (VSKTT) nghiên cứu của Nguyễn Toàn Thắng (2014) trên 67 bệnh nhân nam mắc RLTT cho thấy tỷ lệ mắc các bệnh lý tiêu hóa cao (chiếm 73,4%), tỷ lệ mắc các bệnh tim mạch chiếm 25,7% [3], nghiên cứu khác của Nguyễn Văn Tuấn và cộng sự (2011) trên 34 bệnh nhân nam nghiện rượu cho kết quả là: bệnh cơ thể chiếm tỷ lệ nhiều nhất là bệnh gan (chiếm 82,4%), bệnh dạ dày (chiếm 14,7%), bệnh phổi (chiếm 11,8%), một số bệnh khác ít gặp hơn như bệnh lý tại tụy, hệ thần kinh và tim mạch chiếm tỷ lệ dưới 10,0% [4].

Đối với bệnh nhân RLTT liên quan sử dụng rượu và các bác sĩ khi điều trị các bệnh cơ thể và tâm thần cần có khuyến cáo đầy đủ về những tác hại của rượu gây ra.

Vì vậy, chúng tôi thực hiện nghiên cứu “Mô tả thực trạng các bệnh cơ thể đồng diễn ở bệnh nhân rối loạn tâm thần liên quan sử dụng rượu điều trị nội trú tại Viện Sức khỏe Tâm thần”

   2.  PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Địa điểm, thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện tại Viện Sức khỏe tâm thần từ  tháng 12/2017 đến tháng 03/2018.

Phương pháp nghiên cứu: Chúng tôi sử dụng nghiên cứu mô tả cắt ngang, sử dụng trung bình và độ lệch chuẩn để mô tả biến định lượng và tần xuất và tỉ lệ phần trăm

3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Đặc điểm về sử dụng rượu của đối tượng nghiên cứu (n=55)

Tuổi trung bình bắt đầu uống rượu 23,2±6,3 tuổi

 Lượng sử dụng trong 1 ngày trung bình là 13,7±6,3 SD/ngày, theo kết quả tính toán được lượng rượu sử dụng cao nhất là 36 SD/ngày và hầu hết đối tượng đều sử dụng thường xuyên (chiếm 96,4%).

Thói quen sử dụng rượu của bệnh nhân là uống không ăn chiếm 60,0%, trong khi uống kèm ăn chiếm 40,0%. Và đa phần bệnh nhân thường xuyên uống một mình chiếm 81,8%, uống cùng bạn bè và người thân chiếm 18,2%.

Đặc điểm các bệnh cơ thể trên đối tượng nghiên cứu

  Bệnh cơ thể theo RLTT liên quan sử dụng rượu, trong đó bệnh tiêu hóa chiếm tỷ lệ nhiều nhất với 89,1%, sau đó là bệnh lý nội tiết chiếm 72,7%, bệnh lý huyết học chiếm 40,0%, bệnh lý tim mạch chiếm 16,4%. Chiếm tỷ lệ thấp nhất là bệnh lý thần kinh chiếm 9,1%.

Số bệnh cơ thể bệnh nhân mắc: 2 bệnh cơ thể chiếm tỷ lệ nhiều nhất là 43,6%, mắc 3 bệnh chiếm 29,1%, mắc 1 bệnh cơ thể chiếm 14,5%, tỷ lệ bệnh nhân mắc 4 bệnh cơ thể chiếm 7,3%. Một bệnh nhân mắc 5 bệnh cơ thể chiếm 1,8%. Chỉ 3,6% bệnh nhân không mắc bệnh nào trong năm bệnh cơ thể kể trên. Ngoài ra theo kết quả tính toán còn cho thấy trung bình mỗi ĐTNC mắc 2,3 bệnh cơ thể.

    4. BÀN LUẬN

   Đặc điểm về sử dụng rượu của đối tượng nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy tuổi bắt đầu sử dụng rượu trung bình 23,2 ± 6,3, trong đó tuổi bắt đầu sử dụng rượu sớm nhất là 14 tuổi. Kết quả này tương đồng với nghiên cứu của Nguyễn Toàn Thắng (2014) [4].

Đa phần đối tượng đều uống không kèm ăn (chiếm 60,0%) điều này làm tăng khả năng hấp thu của rượu tại dạ dày, làm tăng độc tính của rượu lên cơ thể. Bệnh nhân thường xuyên uống một mình chiếm tỷ lệ 81,8%, uống cùng bạn bè và người thân chiếm 18,2%.

Tần suất uống rượu nhiều và rất nhiều (từ 5 đơn vị rượu chuẩn/ngày trở lên, dùng hàng ngày) chiếm tới 96,4% ở đối tượng nghiên cứu, lượng rượu sử dụng/ngày trung bình là 13,7 ± 6,3 SD/ngày cao hơn nhiều so với nghiên cứu của ở Nhật Bản (2013) với lượng rượu tiêu thụ 14,7 SD/tuần, trong khi đó nghiên cứu tại Việt Nam của Trần Đình Quang (2014) cho thấy 63,8% ĐTNC sử dụng rượu 500-1000 ml/ngày [5].

Đặc điểm bệnh cơ thể trên đối tượng nghiên cứu

       Kết quả nghiên cứu thu được bệnh tiêu hóa được tìm thấy trên 89,1% bệnh nhân RLTT liên quan sử dụng rượu, phù hợp với kết quả của một số  nghiên cứu khác ở nước ta như Nguyễn Văn Tuấn (2016) [4]. Nghiên cứu của Nguyễn Văn Tuấn (2016) cũng chỉ ra tỷ lệ mắc bệnh lý dạ dày 14,7%, bệnh lý tụy 5,9%, bệnh lý tim mạch 2,9% và bệnh lý thần kinh 5,9% so với nghiên cứu của chúng tôi tỷ lệ này lần lượt là 3,6%, 1,8%, 16,4% và 9,1%. Theo báo cáo của TCYTTG 2014, sử dụng rượu gây hại là yếu tố nguy cơ và nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong ở nam giới lứa tuổi từ 15 đến 59, trong đó quan trọng nhất là 2 nhóm: nhóm tai nạn-bạo lực và nhóm bệnh lý cơ thể (xơ gan, bệnh mạch vành, tai biến mạch não) [1]. Ciraulo D.A cho rằng rượu là nguyên nhân của nhiều bệnh cơ thể đặc biệt là bệnh tiêu hóa, thần kinh [6].

Một bệnh nhân RLTT liên quan sử dụng rượu có thể đồng thời mắc 1 hoặc nhiều bệnh cơ thể, ở nghiên cứu này chỉ ra tỷ lệ bệnh nhân mắc cùng lúc 2-3 bệnh khá phổ biến với 72,7%, và trung bình mắc 2,3 bệnh, điều này có thể lí giải do tác động của rượu lên cơ thể tới hầu hết các cơ quan và sử dụng rượu với số lượng lớn trong thời gian kéo dài sẽ ảnh hưởng xấu tới nhiều cơ quan trong cơ thể.

5.  KẾT LUẬN

    Qua nghiên cứu trên 55 bệnh nhân rối loạn tâm thần do rượu điều trị nội trú tại Viện Sức khỏe Tâm thần chúng tôi rút ra một số kết luận sau:

Bệnh nhân rối loạn tâm thần do rượu 100% là nam giới, tuổi trung bình 48,7±8,3. Bệnh nhân có tiền sử nghiện rượu 7,3±4,1 năm, lượng rượu mỗi ngày trung bình/ngày cao (13,7 ± 6,3 SD/ ngày),

Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy bệnh nhân RLTT liên quan sử dụng rượu trung bình mắc 2,3 bệnh cơ thể.Trong đó, bệnh lý tiêu hóa phổ biến nhất chiếm 89,1%, sau đó là bệnh lý nội tiết chiếm 72,7%, bệnh lý huyết học chiếm 40,0%, bệnh lý tim mạch chiếm 16,4% và thấp nhất là bệnh lý thần kinh chiếm 9,1%.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. World Health Organization (2014), Global status report on alcohol and health.

2. Tổ chức Y tế Thế giới (1992), ICD-10 Phân loại các rối loạn tâm thần và hành vi.

3. Nguyễn Văn Tuấn, Ngô Hải Sơn (2016), Hậu quả của rối loạn tâm thần do rượu trên cơ thể, gia đình, xã hội, Tạp chí Y học Việt Nam,  2(10)(447), tr. 36-39.

4. Nguyễn Toàn Thắng (2014), Tìm hiểu các bệnh lí tiêu hóa và tim mạch trên bệnh nhân rối loạn tâm thần do rượu điều trị nội trú tại Viên Sức khỏe-Tâm thần, Khóa luận tốt nghiệp Bác sỹ Y khoa, Trường Đại học Y Hà Nội.

5. Trần Đình Quang (2014), Khảo sát hình thái loạn thần do rượu điều trị nội trú tại Viện Sức khỏe Tâm thần từ 2011 đến 2013, Khóa luận tốt nghiệp Bác sỹ Y khoa, Trường Đại học Y Hà Nội.

6. D. A. Ciraulo, J. Piechniczek-Buczek, E. N. Iscan (2003), Outcome predictors in substance use disorders, Psychiatr Clin North Am,  26(2), tr. 381-409.

MÔ TẢ THỰC TRẠNG CÁC BỆNH CƠ THỂ ĐỒNG DIỄN Ở BỆNH NHÂN RỐI LOẠN TÂM THẦN LIÊN QUAN SỬ DỤNG RƯỢU ĐIỀU TRỊ NỘI TRÚ TẠI VIỆN SỨC KHỎE TÂM THẦN

BS. Chu Thị Trang*, ThS.BS Nguyễn Minh Quyêt, ThS.BS Bùi Văn San*:

Đại học Y Hà Nội

    TÓM TẮT

Mục tiêu: Mô tả thực trạng các bệnh cơ thể đồng diễn hiện ở bệnh nhân rối loạn tâm thần liên quan sử dụng rượu đang điều trị tại Viện sức khỏe Tâm thần Bạch Mai. Phương pháp: nghiên cứu mô tả cắt ngang, phỏng vấn. Kết quả: Bệnh nhân rối loạn tâm thần do rượu 100% là nam giới, tuổi trung bình 48,7±8,3. Bệnh nhân có tiền sử nghiện rượu 7,3±4,1 năm, lượng rượu mỗi ngày trung bình/ngày cao (13,7 ± 6,3 SD/ ngày). Số bệnh cơ thể mắc trung bình  2,3 bệnh.Trong đó, bệnh lý tiêu hóa phổ biến nhất chiếm 89,1%, sau đó là bệnh lý nội tiết chiếm 72,7%, bệnh lý huyết học chiếm 40,0%, bệnh lý tim mạch chiếm 16,4% và thấp nhất là bệnh lý thần kinh chiếm 9,1%.

1. ĐẶT VẤN ĐỀ

Theo báo cáo về thực trạng sử dụng rượu bia và sức khỏe của Tổ chức Y tế thế giới (TCYTTG) cho kết quả lượng rượu tiêu thụ được ghi nhận chủ yếu gia tăng ở các quốc gia Châu Á trong đó có Việt Nam[1]. Năm 2015 ước tính trên toàn cầu, số lít rượu tiêu thụ bình quân/người (trên 15 tuổi)/năm là 6,42.

Các nghiên cứu đã chứng minh mối liên quan giữa lượng tiêu thụ rượu và tác động của nó tới sức khỏe, văn hóa, xã hội và cả kinh tế. Kể từ năm 2010 rượu đã được xác nhận là yếu tố góp phần gây ra hơn 200 bệnh lý cả bệnh lý tâm thần và cơ thể trong phân loại bệnh quốc tế (ICD-10) [2]. Năm 2012, khoảng 3,3 triệu người tử vong có liên quan đến rượu, chiếm 5,9% tổng số ca tử vong trên toàn cầu.

Tại Viện Sức khỏe Tâm thần (VSKTT) nghiên cứu của Nguyễn Toàn Thắng (2014) trên 67 bệnh nhân nam mắc RLTT cho thấy tỷ lệ mắc các bệnh lý tiêu hóa cao (chiếm 73,4%), tỷ lệ mắc các bệnh tim mạch chiếm 25,7% [3], nghiên cứu khác của Nguyễn Văn Tuấn và cộng sự (2011) trên 34 bệnh nhân nam nghiện rượu cho kết quả là: bệnh cơ thể chiếm tỷ lệ nhiều nhất là bệnh gan (chiếm 82,4%), bệnh dạ dày (chiếm 14,7%), bệnh phổi (chiếm 11,8%), một số bệnh khác ít gặp hơn như bệnh lý tại tụy, hệ thần kinh và tim mạch chiếm tỷ lệ dưới 10,0% [4].

Đối với bệnh nhân RLTT liên quan sử dụng rượu và các bác sĩ khi điều trị các bệnh cơ thể và tâm thần cần có khuyến cáo đầy đủ về những tác hại của rượu gây ra.

Vì vậy, chúng tôi thực hiện nghiên cứu “Mô tả thực trạng các bệnh cơ thể đồng diễn ở bệnh nhân rối loạn tâm thần liên quan sử dụng rượu điều trị nội trú tại Viện Sức khỏe Tâm thần”

   2.  PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Địa điểm, thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện tại Viện Sức khỏe tâm thần từ  tháng 12/2017 đến tháng 03/2018.

Phương pháp nghiên cứu: Chúng tôi sử dụng nghiên cứu mô tả cắt ngang, sử dụng trung bình và độ lệch chuẩn để mô tả biến định lượng và tần xuất và tỉ lệ phần trăm

3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

Đặc điểm về sử dụng rượu của đối tượng nghiên cứu (n=55)

Tuổi trung bình bắt đầu uống rượu 23,2±6,3 tuổi

 Lượng sử dụng trong 1 ngày trung bình là 13,7±6,3 SD/ngày, theo kết quả tính toán được lượng rượu sử dụng cao nhất là 36 SD/ngày và hầu hết đối tượng đều sử dụng thường xuyên (chiếm 96,4%).

Thói quen sử dụng rượu của bệnh nhân là uống không ăn chiếm 60,0%, trong khi uống kèm ăn chiếm 40,0%. Và đa phần bệnh nhân thường xuyên uống một mình chiếm 81,8%, uống cùng bạn bè và người thân chiếm 18,2%.

Đặc điểm các bệnh cơ thể trên đối tượng nghiên cứu

  Bệnh cơ thể theo RLTT liên quan sử dụng rượu, trong đó bệnh tiêu hóa chiếm tỷ lệ nhiều nhất với 89,1%, sau đó là bệnh lý nội tiết chiếm 72,7%, bệnh lý huyết học chiếm 40,0%, bệnh lý tim mạch chiếm 16,4%. Chiếm tỷ lệ thấp nhất là bệnh lý thần kinh chiếm 9,1%.

Số bệnh cơ thể bệnh nhân mắc: 2 bệnh cơ thể chiếm tỷ lệ nhiều nhất là 43,6%, mắc 3 bệnh chiếm 29,1%, mắc 1 bệnh cơ thể chiếm 14,5%, tỷ lệ bệnh nhân mắc 4 bệnh cơ thể chiếm 7,3%. Một bệnh nhân mắc 5 bệnh cơ thể chiếm 1,8%. Chỉ 3,6% bệnh nhân không mắc bệnh nào trong năm bệnh cơ thể kể trên. Ngoài ra theo kết quả tính toán còn cho thấy trung bình mỗi ĐTNC mắc 2,3 bệnh cơ thể.

    4. BÀN LUẬN

   Đặc điểm về sử dụng rượu của đối tượng nghiên cứu

Kết quả nghiên cứu của chúng tôi cho thấy tuổi bắt đầu sử dụng rượu trung bình 23,2 ± 6,3, trong đó tuổi bắt đầu sử dụng rượu sớm nhất là 14 tuổi. Kết quả này tương đồng với nghiên cứu của Nguyễn Toàn Thắng (2014) [4].

Đa phần đối tượng đều uống không kèm ăn (chiếm 60,0%) điều này làm tăng khả năng hấp thu của rượu tại dạ dày, làm tăng độc tính của rượu lên cơ thể. Bệnh nhân thường xuyên uống một mình chiếm tỷ lệ 81,8%, uống cùng bạn bè và người thân chiếm 18,2%.

Tần suất uống rượu nhiều và rất nhiều (từ 5 đơn vị rượu chuẩn/ngày trở lên, dùng hàng ngày) chiếm tới 96,4% ở đối tượng nghiên cứu, lượng rượu sử dụng/ngày trung bình là 13,7 ± 6,3 SD/ngày cao hơn nhiều so với nghiên cứu của ở Nhật Bản (2013) với lượng rượu tiêu thụ 14,7 SD/tuần, trong khi đó nghiên cứu tại Việt Nam của Trần Đình Quang (2014) cho thấy 63,8% ĐTNC sử dụng rượu 500-1000 ml/ngày [5].

Đặc điểm bệnh cơ thể trên đối tượng nghiên cứu

       Kết quả nghiên cứu thu được bệnh tiêu hóa được tìm thấy trên 89,1% bệnh nhân RLTT liên quan sử dụng rượu, phù hợp với kết quả của một số  nghiên cứu khác ở nước ta như Nguyễn Văn Tuấn (2016) [4]. Nghiên cứu của Nguyễn Văn Tuấn (2016) cũng chỉ ra tỷ lệ mắc bệnh lý dạ dày 14,7%, bệnh lý tụy 5,9%, bệnh lý tim mạch 2,9% và bệnh lý thần kinh 5,9% so với nghiên cứu của chúng tôi tỷ lệ này lần lượt là 3,6%, 1,8%, 16,4% và 9,1%. Theo báo cáo của TCYTTG 2014, sử dụng rượu gây hại là yếu tố nguy cơ và nguyên nhân hàng đầu gây ra tử vong ở nam giới lứa tuổi từ 15 đến 59, trong đó quan trọng nhất là 2 nhóm: nhóm tai nạn-bạo lực và nhóm bệnh lý cơ thể (xơ gan, bệnh mạch vành, tai biến mạch não) [1]. Ciraulo D.A cho rằng rượu là nguyên nhân của nhiều bệnh cơ thể đặc biệt là bệnh tiêu hóa, thần kinh [6].

Một bệnh nhân RLTT liên quan sử dụng rượu có thể đồng thời mắc 1 hoặc nhiều bệnh cơ thể, ở nghiên cứu này chỉ ra tỷ lệ bệnh nhân mắc cùng lúc 2-3 bệnh khá phổ biến với 72,7%, và trung bình mắc 2,3 bệnh, điều này có thể lí giải do tác động của rượu lên cơ thể tới hầu hết các cơ quan và sử dụng rượu với số lượng lớn trong thời gian kéo dài sẽ ảnh hưởng xấu tới nhiều cơ quan trong cơ thể.

5.  KẾT LUẬN

    Qua nghiên cứu trên 55 bệnh nhân rối loạn tâm thần do rượu điều trị nội trú tại Viện Sức khỏe Tâm thần chúng tôi rút ra một số kết luận sau:

Bệnh nhân rối loạn tâm thần do rượu 100% là nam giới, tuổi trung bình 48,7±8,3. Bệnh nhân có tiền sử nghiện rượu 7,3±4,1 năm, lượng rượu mỗi ngày trung bình/ngày cao (13,7 ± 6,3 SD/ ngày),

Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy bệnh nhân RLTT liên quan sử dụng rượu trung bình mắc 2,3 bệnh cơ thể.Trong đó, bệnh lý tiêu hóa phổ biến nhất chiếm 89,1%, sau đó là bệnh lý nội tiết chiếm 72,7%, bệnh lý huyết học chiếm 40,0%, bệnh lý tim mạch chiếm 16,4% và thấp nhất là bệnh lý thần kinh chiếm 9,1%.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. World Health Organization (2014), Global status report on alcohol and health.

2. Tổ chức Y tế Thế giới (1992), ICD-10 Phân loại các rối loạn tâm thần và hành vi.

3. Nguyễn Văn Tuấn, Ngô Hải Sơn (2016), Hậu quả của rối loạn tâm thần do rượu trên cơ thể, gia đình, xã hội, Tạp chí Y học Việt Nam,  2(10)(447), tr. 36-39.

4. Nguyễn Toàn Thắng (2014), Tìm hiểu các bệnh lí tiêu hóa và tim mạch trên bệnh nhân rối loạn tâm thần do rượu điều trị nội trú tại Viên Sức khỏe-Tâm thần, Khóa luận tốt nghiệp Bác sỹ Y khoa, Trường Đại học Y Hà Nội.

5. Trần Đình Quang (2014), Khảo sát hình thái loạn thần do rượu điều trị nội trú tại Viện Sức khỏe Tâm thần từ 2011 đến 2013, Khóa luận tốt nghiệp Bác sỹ Y khoa, Trường Đại học Y Hà Nội.

6. D. A. Ciraulo, J. Piechniczek-Buczek, E. N. Iscan (2003), Outcome predictors in substance use disorders, Psychiatr Clin North Am,  26(2), tr. 381-409.