Ngoại trừ fluoxetine, hầu hết các thuốc chống trầm cảm là không có hiệu quả, một số thậm chí không an toàn với trẻ em và thanh thiếu niên bị trầm cảm điển hình. “Fluoxetine là thuốc điều trị duy nhất dựa trên y học thực chứng”, người đứng đầu nghiên cứu, Tiến sĩ Andrea Cipriani, Khoa Tâm thần, Đại học Oxford, Anh phát biểu với Medscape News. Tiến sĩ Cipriani nhấn mạnh ứng dụng này này với trẻ em bị trầm cảm vừa tới nặng mà trị liệu tâm lý hoặc các can thiệp không dùng thuốc không hiệu quả hoặc trường hợp những can thiệp đó không khả thi. “Và điều đó cũng không có nghĩa là nếu một bệnh nhân đáp ứng với escitalopram thì tôi nên ngừng escitalopram và dùng fluoxetine bởi vì đó chỉ là dữ liệu trên một lượng bệnh nhân trung bình”. Tiến sĩ Cipriani cũng nhấn mạnh rằng việc sử dụng các thuốc chống trầm cảm ở trẻ em không phải là “cẩm nang điều trị”. “Mọi thứ phải cá thể hóa với từng bệnh nhân”.
Một thuốc tốt hơn giả dược
Rối loạn trầm cảm điển hình (MDD) là một trong những rối loạn tâm thần phổ biến ở trẻ em và thanh thiếu niên. Tuy nhiên việc dùng thuốc với đối tượng này và lựa chọn thuốc nào vẫn còn gây tranh cãi. Để so sánh và sắp xếp các thuốc chống trầm cảm với giả dược đối với điều trị trầm cảm điển hình ở bệnh nhân trẻ, các nhà nghiên cứu đã thực hiện một phân tích gộp để xác định các bằng chứng trực tiếp và không trực tiếp từ những thử nghiệm xác đáng.
Nghiên cứu mù đôi ngẫu nhiên có đối chứng về việc dùng các thuốc chống trầm cảm trong điều trị giai đoạn trầm cảm điển hình trên trẻ em từ 31/5/2015. Phân tích bao gồm 34 thử nghiệm, 5260 bệnh nhân, 14 thuốc chống trầm cảm được đánh giá hiệu quả và độ dung nạp. Cỡ mẫu trung bình là 159 bệnh nhân, tuổi trung bình là 13,6 và thời gian điều trị trung bình là 8 tuần. khoảng 2/3 các thử nghiệm được tài trợ bởi các công ty dược phẩm.
Nguy cơ tự sát
Phân tích chỉ ra rằng về hiệu quả, chỉ có fluoxetine là tốt hơn giả dược.
Nortriptyline (với nhiều biệt dược) có hiệu quả kém hơn đáng kể 7 thuốc chống trầm cảm khác và giả dược.
Về dung nạp, fluoxetine tốt hơn đáng kể so với duloxetine (OR, 0.13;) và imipramine (với nhiều biệt dược) (OR, 0.23). Citalopram và paroxetine (Với nhiều biệt dược) dung nạp tốt hơn đáng kể so với imipramine (OR, 0.27). Imipramine kém dung nạp đáng kể so với giả dược, tương tự với venlafaxine và duloxetine.
Mặc dù nghiên cứu hiện tại không hoàn toàn đánh giá được nguy cơ tự sát của các thuốc nhưng có bằng chứng mạnh mẽ rằng nguy cơ tử vong tăng đáng kể trong những người trẻ dùng venlafaxine.
Về hiệu quả điều trị, hiệu quả nhất là fluoxetine, kém hiệu quả nhất là nortriptyline. Fluoxetine cũng đứng đầu về dung nạp thuốc, cuối cùng là imipramine.
Lợi ích của fluoxetine
Fluoxetine có rất nhiều lợi ích, theo bác sĩ Cipriani. Là thuốc chống trầm cảm thế hệ mới ức chế chọn lọc serotonin, nó đã được nghiên cứu nhiều và được sử dụng nhiều.
Thuốc có thời gian bán hủy dài, do đó quên một liều không phải là vấn đề, đặc biệt với trẻ em, thường gặp vấn đề với việc tuân thủ điều trị. Fluoxetine cũng rất phổ biến, có sẵn ở mọi nơi.
Nhưng nó cũng không phải là không có bất lợi. Ví dụ, chuyển từ fluoxetine sang thuốc khác yêu cầu thời gian để thải trừ thuốc và fluoxetine có thể tương tác với các thuốc khác. “ Bạn cần cẩn thận khi phối hợp thuốc, ví dụ kháng sinh”, bác sĩ Cipriani nói.
Năm 2003, FDA và các cơ quan quản lý khác đã thêm một cảnh báo trên nhãn chỉ định của các thuốc chống trầm cảm, nhấn mạnh khả năng tự sát ở một số trẻ bị trầm cảm điển hình. Theo bác sĩ Cipriani, có một nguy cơ gia tăng tự sát nhưng nguy cơ khác nhau với các thuốc.
Trẻ em không phải người lớn thu nhỏ
Theo bác sĩ Cipriani, những gì sáng tỏ từ nghiên cứu này là trầm cảm ở trẻ em khác biệt đáng kể so với ở người lớn. Ở trẻ em, não vẫn đang tiếp tục phát triển, và biểu hiện lâm sàng của trầm cảm ở trẻ em khác với người lớn. “ Ở người lớn, chủ yếu ở người già, biểu hiện nhiều về cảm xúc, trong khi ở người trẻ, nhiều triệu chứng dễ kích thích và khó tập trung”, bác sĩ Cipriani nói. Vấn đề chính là thiếu hiểu biết về bệnh sinh của rối loạn này và xác định các markers. Một vấn đề gây rắc rối cho các thử nghiệm thuốc chống trầm cảm ở cả người lớn và trẻ em – là tỷ lệ đáp ứng cao của giả dược. Theo bác sĩ Cipriani, 50% tới 60% bệnh nhân đáp ứng với thuốc chống trầm cảm và khoảng 40% đáp ứng với giả dược. Đáp ứng với giả dược tăng lên trong những năm qua – khoảng 20% trong những năm 1980 – có thể do khác biệt về phương pháp nghiên cứu. “Nhưng trong thực tế, chúng ta không dùng giả dược”, bác sĩ Cipriani nói.
Trầm cảm trẻ em là một vấn đề lớn đang tăng lên. Khoảng 3% trẻ em dưới 12 tuổi bị trầm cảm điển hình, và từ 13 đến 18 tuổi là 6%.
Các tác dụng phụ không được báo cáo
Jon Jureidini, bác sĩ tâm thần nhi ở trường đại học Adelaide và bệnh viện Phục nữ và trẻ em, Úc, cho rằng bằng chứng về sử dụng thuốc chống trầm cảm ở trẻ em thậm chí còn yếu hơn so với các đề xuất của các nghiên cứu hiện tại.
Từ nghiên cứu riêng của mình, bác sĩ Jureidini kết luận rằng “ các tác dụng phụ không được báo cáo, và một số kết quả đầu ra bị làm méo mó”. Một vấn đề là một vài thử nghiệm lâm sàng được tiến hành bởi các công ty dược phẩm và các bác sĩ thường được thuyết phục là thuốc có hiệu quả, mặc dù thuốc không phải là chọn lựa đầu tiên. Bác sĩ Jureidini nói, việc sử dụng thuốc chống trầm cảm chỉ nên chỉ định với bệnh nhân nội trú.
Ngoài liệu pháp tâm lý, còn có những cách tiếp cận khác không dùng thuốc có thể áp dụng điều trị trầm cảm ở trẻ em. Các triệu chứng thường bị gây ra bởi hoàn cánh sống, và đôi khi những hoàn cảnh sống này có thể là cách để giải quyết triệu chứng”.
Nguồn:http://www.medscape.com/viewarticle/864577