Trước khi các triệu chứng của bệnh Alzheimer trở nên rõ ràng đối với bệnh nhân và gia đình họ, những thay đổi sinh học đã xảy ra trong não. Các mảng amyloid, hay các mảnh protein, cùng với sự rối loạn của protein tau, hình thành trong não và phát triển về số lượng, cản trở chức năng của bộ não. Những thay đổi sinh học này có thể được phát hiện sớm trong quá trình tiến triển của bệnh Alzheimer thông qua chụp cắt lớp phát xạ positron (PET) hoặc phân tích dịch não tủy. Hiện nay, một nghiên cứu mới được tiến hành bởi Keck Medicine của chuyên gia về thần kinh học thuộc ĐH USC, ông Duke Han, phó giáo sư về y học gia đình tại Trường Y khoa Keck thuộc Đại học Nam California cho thấy các trắc nghiệm nhận thức cũng có thể phát hiện sớm bệnh Alzheimer ở những người không có triệu chứng.
"Trong thập niên vừa qua, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về các chỉ dẫn sinh học cho giai đoạn sớm của bệnh Alzheimer", Han nói. "Có những phương pháp hình ảnh mới có thể xác định được sự thay đổi bệnh học thần kinh xảy ra sớm trong quá trình tiến triển của căn bệnh.Vấn đề là chúng không phổ biến rộng rãi, xâm lấn và rất tốn kém. Tôi muốn xem các bài kiểm tra nhận thức mà tôi thường sử dụng như là một nhà tâm lý thần kinh có liên quan đến những biomarkers này hay không. "
Đưa các biện pháp tâm lý thần kinh vào bài kiểm tra
Han và các đồng nghiệp đã tiến hành một phân tích tổng hợp gồm 61 nghiên cứu để tìm hiểu liệu những trắc nghiệm tâm lý có thể xác định bệnh Alzheimer sớm ở người lớn trên 50 tuổi với nhận thức bình thường. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí Neuropsychology Review, phát hiện ra rằng những người có các mảng amyloid có biểu hiện xấu hơn về các trắc nghiệm tâm lý về chức năng nhận thức toàn diện, trí nhớ, ngôn ngữ, khả năng thị giác, tốc độ xử lý và sự chú ý/trí nhớ làm việc/chức năng điều hành hơn những người không có các mảng amyloid.
Nghiên cứu cũng phát hiện ra rằng những người bị bệnh lý protein tau hoặc thoái hoá thần kinh thực hiện các bài kiểm tra trí nhớ kém hơn so với người có mảng amyloid. Các mảng amyloid và bệnh lý tau đã được xác định bằng phương pháp chụp PET hoặc phân tích dịch não tủy.
"Giả thuyết từng được đưa ra là không có sự khác biệt có thể thấy được trong cách những người mắc bệnh Alzheimer tiền lâm sàng thực hiện các trắc nghiệm nhận thức. Nghiên cứu này mâu thuẫn với giả thuyết trên", Han nói.
Trắc nghiệm nhận thức định kỳ: Một chuẩn bình thường mới?
Han tin rằng các kết quả nghiên cứu cung cấp một lý lẽ vững chắc để kết hợp việc trắc nghiệm nhận thức vào kiểm tra thường quy, hàng năm cho người lớn tuổi.
"Việc có một thước đo cơ bản về nhận thức trước khi nhận thấy bất kỳ sự thay đổi hay suy giảm nhận thức nào có thể giúp ích rất nhiều vì khó chẩn đoán bệnh Alzheimer sớm nếu không có một khung tham khảo để so sánh", Han nói. "Nếu mọi người cân nhắc việc khám cơ bản ở tuổi 50 hoặc 60 bởi một nhà tâm lý-thần kinh, thì điều này có thể được sử dụng như một cách để theo dõi liệu một người sẽ trải qua sự suy giảm nhận thức thực sự trong tương lai".
Han cho biết, phát hiện sớm có thể là một công cụ mạnh để quản lý bệnh Alzheimer, cho phép người ta dành thời gian quý báu để thử các loại thuốc hoặc can thiệp khác nhau có thể làm chậm sự tiến triển của bệnh.
Han cho biết: "Mặc dù chưa có phương pháp chữa trị cho người mắc bệnh Alzheimer, nhưng nếu bạn biết rằng bạn có nguy cơ phát triển bệnh càng sớm, bạn càng có nhiều khả năng ngăn chặn được chẩn đoán đó trong tương lai. "Ví dụ, tập thể dục, hoạt động nhận thức và hoạt động xã hội đã được chứng minh là cải thiện sức khoẻ của não."
Theo ước tính của Hiệp hội Bệnh Alzheimer, ước tính có khoảng 5 triệu người ở Hoa Kỳ mắc bệnh Alzheimer, và con số này có thể lên tới 16 triệu người vào năm 2050.